De Stoommachine
De stoommachines bij het mecmuseum.
Stoomwalsen : Sam en de Bernard
Stoomlocomobiel: Goudsche machinefabriek
Stoomkraan : Boel 8
Stoommotoren 7 type’s
Stoommodellen: circa 80 stuks gemaakt door Johan Sieders
De geschiedenis van de stoommachine
(foto, Wikipedia)
De stoommachine is een belangrijke uitvinding. Daarvoor werd de waterkracht en trekkracht van dieren het meest gebruikt. De Griekse wetenschapper Heron van Alexandrië (10-70 na Christus) experimenteerde al met stoom. De eerste stoommachines werden ontwikkeld in Groot-Brittannië, en werden gebruikt om grote pompen aan te drijven.
(foto, Wikipedia)
Zulke pompen werden toegepast om (steenkool)mijnen droog te houden en om grondwater op te pompen voor de drinkwaterbereiding. Later werd de stoommachine ook gebruikt om allerlei machines in de industrie aan te drijven: bijvoorbeeld spinmachines en weefmachines in de textielindustrie. Een derde belangrijke toepassing was als aandrijving voor stoomtreinen, stoomschepen en locomobielen. (tractoren).
(foto, Wikipedia)
Het eerste patent op een stoommachine werd op 2 juli 1698 verleend aan de Engelse uitvinder Thomas Savery. Een andere Britse uitvinder, Thomas Newcomen, combineerde de techniek van de machine van Savery met de zuigerstoommachine van Papin. In 1769 verbeterde James Watt in Schotland de stoommachine zo goed, dat hij minder kolen gebuikte en meer kracht kon leveren. Nu kon hij worden gebruikt om spin en weefmachines aan te drijven. Deze uitvinding zorgde ervoor dat de machines in de fabrieken werkten. Maar ook in molens, mijnen en stoomtreinen.
De opkomst van de Nederlandse stoommachines
(foto, Wikipedia)
In 1813 waren er 13 textielfabrieken in Nederland( Tilburg), van de 1230 arbeiders die ze daar hadden, werkten er maar 295 in de fabriek de rest werkte gewoon thuis. In een paar fabrieken (van die 13 ) waren spinnerijmachines die werden aangedreven door rosmolens. Het aantal gemechaniseerde textielfabrieken in Tilburg steeg echter vrij snel, in 1824 stonden er al ruim 16. De aandrijving was nog met paarden.
(foto, IJsselacademie)
De eerste stoommachine in Nederland kwam er in 1827 in een wollenstoffen fabriek. Het zou nog zeven jaar duren voordat de stoommachine werd geplaatst bij een ondernemer die niet tot de textielindustrie behoorde. Dat was in 1843 bij een molenaar. In 1836 stonden er in Tilburg al 12 stoommachines. De makers van deze stoommachines waren ; Diepen, en Schoffers & bogaers, namen die je ook in de textielindustrie tegen kwam. In datzelfde jaar nog kwamen er nog 59 stoommachines bij verspreid over het hele land. Er waren er in totaal 72 in werking.
(foto, mecmuseum)
De intrede van de stoommachine zorgde voor werkeloosheid in de textielbranche, maar zorgde voor veel werkgelegenheid in de koper en ijzergieterijen en ook voor reparatie en onderhoud aan de machines.
Een locomobiel is een stoomlocomotief voor op de weg. Het waren de eerste machines die een grote last over de wegen konden trekken. ook voor in de landbouw werden ze ingezet om het land te bewerken.